Erfgoedwet

De Erfgoedwet vormt met de Omgevingswet het fundament voor de bescherming van rijksmonumenten. Samen maken ze een integrale bescherming van ons cultureel erfgoed mogelijk.

De vuistregel voor de verdeling tussen de Erfgoedwet en de nieuwe Omgevingswet is:

• De Erfgoedwet gaat over de bescherming van ons cultureel erfgoed zoals: musea, monumenten en archeologie.

Regelgeving op: het aanwijzen van rijksmonumenten, het toezicht houden op monumenten, en het beschermen van cultuurgoederen, verzamelingen en ensembles.
 

• De Omgevingswet gaat over: alles in het landschap, zoals natuur, water, infrastructuur en wonen; cultureel erfgoed is een van de hoofdthema’s.

Regelgeving op: provinciale en gemeentelijke monumenten, beschermde stads- en dorpsgezichten, omgevingsvisies, monumentencommissies, en de instandhoudingsplicht.

De omgevingswet wordt medio 2021 van kracht.

 

Erfgoedwet

Met de Erfgoedwet 2016 beschermt de overheid het cultureel erfgoed in Nederland. Vóór 2016 waren er verschillende wetten en regels voor behoud en beheer van cultureel erfgoed. Sinds juli 2016 zijn die samengegaan in 1 wet.

Er is nu één integrale wet die betrekking heeft op museale objecten, musea, monumenten en archeologie op het land en onder water.

 

Voor wie is de Erfgoedwet?

Woon, werkt of gebruikt u cultuurgoederen of ander erfgoed? Of houdt u zich daar in uw werk mee bezig? Dan heeft u te maken met de Erfgoedwet. Dat geldt vooral voor:

• eigenaren, gebruikers en kopers van cultureel erfgoed;

• professionals in de erfgoedsector

• musea en beheerders van de rijkscollectie (een verzameling van ongeveer 140.000 kunstvoorwerpen die eigendom zijn van de Rijksoverheid);

• archeologen en vrijwilligers in de archeologie;

• belangenverenigingen, zoals Erfgoedvereniging Heemschut;

• gemeenten, provincies en verschillende onderdelen van de Rijksoverheid.

 

 Wat staat er in de erfgoedwet?

• wat cultureel erfgoed is;

• hoe Nederland omgaat met roerend cultureel erfgoed (zoals schilderijen);

• wie welke verantwoordelijkheden heeft;

• hoe Nederland daar toezicht op houdt.
  
   

Wat staat er in de Erfgoedwet over monumenten?

• Aanwijzing van rijksmonumenten

• een vergunningplicht opgenomen ten aanzien van het slopen, verstoren, verplaatsen of in enig opzicht wijzigen van een rijksmonument. Ook het herstellen, gebruiken of laten gebruiken van een rijksmonument is vergunningplichtig als het wordt ontsierd of in gevaar gebracht.

• Minder omvangrijke activiteiten aan monumenten zijn over het algemeen vrijgesteld van de vergunningplicht. In dat geval blijft het verboden om een beschermd monument te beschadigen of te vernielen: “vergunningvrij is dus niet vogelvrij”.

 

Functie van het rijksmonumentenregister

• Het rijksmonumentenregister is bedoeld om rijksmonumenten te registreren en niet voor onderbouwing van de beschermde status.

• Voor het ontsluiten van informatie die kan helpen bij beslissingen over rijksmonumenten ontwikkelt de Rijksdienst een digitale infrastructuur.

 

Instandhoudingsplicht

De instandhoudingsplicht houdt in dat een eigenaar zorgt dat het monument zodanig onderhouden wordt dat instandhouding van het object en de monumentale bouwkundige elementen gewaarborgd is.

 

Subsidie instandhoudingssubsidie woonhuis-rijksmonumenten

Vanaf 1 januari 2019 is er een vervangende subsidieregeling beschikbaar voor particuliere eigenaren van rijksmonumenten met een woonfunctie: de Instandhoudingssubsidie woonhuis-rijksmonumenten. Vanaf die datum is het niet meer mogelijk om de onderhoudskosten voor rijksmonumenten van de belasting af te trekken. Eigenaren hebben kunnen nu kiezen tussen een lening tegen lage rente bij het Nationaal Restauratiefonds of een Instandhoudingssubsidie via de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Meer over beide regelingen leest u op de site Monumenten.nl.